Bài thơ “Lời tạ lỗi cùng thầy” này tôi làm năm 1971, lúc 21 tuổi, đang học Đại học Văn khoa Sài Gòn, năm thứ hai. Đó là năm Nguyễn Văn Thiệu tổ chức bầu cử tổng thống độc diễn. Phong trào đấu tranh chống Mỹ - Thiệu của SVHS và các tầng lớp khác ở đô thị dâng cao. Chế độ buộc phải trả tự do cho một số SVHS đã bị bắt, như Huỳnh Tấn Mẫm, Nguyễn Văn Đầy, Trần Văn Long, Nguyễn Tuấn Kiệt, v.v…Tôi vừa tham gia phong trào SV ở Đại học Văn khoa, vừa đi với nhóm TNSVHS Đòi Quyền Sống Đồng Bào đốt xe Mỹ, rải truyền đơn chống Mỹ-Thiệu, vừa tham gia phong trào Thanh Lao Công (Thanh niên Lao động Công giáo) lúc đó cũng bị cuốn theo phong trào SVHS. Bài thơ ra đời trong bối cảnh như vậy, đầu tiên được đăng trong báo Chọn của phong trào Thanh Lao Công, sau đó được đăng lại trong tạp chí Nhà Chúa của LM Nguyễn Huy Lịch, người có cảm tình với SVHS tranh đấu.
Đi theo con đường của bài thơ, tháng 4 năm 1972 sau một cuộc xuống đường rải truyền đơn chống Mỹ - Thiệu ở Ngã Sáu Sài Gòn (xung quanh tượng Phù Đổng Thiên Vương), tối đến tôi và một số anh em phong trào Đòi Quyền Sống Đồng Bào bị cảnh sát Sài Gòn vây bắt tại trụ sở Thanh Lao Công (370 Lê Văn Duyệt, bây giờ là Cách Mạng Tháng Tám, trụ sở báo Công giáo và Dân tộc). Tôi ở tù cho đến ngày giải phóng, 30-4-1975. Sau ngày giải phóng tôi mới biết, sau khi tôi bị bắt báo Le Monde của Pháp đã đăng bản dịch bài thơ này của tôi, có lẽ là do ai đó ở tạp chí Nhà Chúa đã dịch và gửi cho họ. Sau 30-4-1975 bài thơ được chọn đăng lại trong cuốn sách truyền thống “Tiếng hát những người đi tới” của Thành Đoàn TPHCM. Và lần cuối cùng nó được đăng lại là trên báo Tuổi Trẻ ngày 28 tháng 3 năm 2005, năm kỷ niệm 30 năm giải phóng miền Nam.
Lời tạ lỗi cùng thầy
Thưa thầy
Kỳ thi này có lẽ con sẽ rớt
Có lẽ con sẽ đi quân trường rồi có lẽ con sẽ cầm khí giới ngoại nhân bắn vào anh em con ở bên kia chiến tuyến
Nhưng thưa thầy con làm sao được
Con làm sao học được
Khi bạn bè con anh em con người người bị bắt
Bị tù đày bị tra tấn mà đôi mắt nai xoe tròn ngơ ngác vì không hiểu tại sao
Con xin tạ lỗi cùng thầy
Câu nói này con không làm sao nghe được, bài văn kia con không làm sao hiểu thấu
Khi ngoại nhân vẫn chìa súng cho anh em con hè nhau bắn giết
Khi vì những lý tưởng tự do cao đẹp họ vẫn giày xéo đất nước mình bằng gót giày sắt máu
Con xin tạ lỗi cùng thầy
Bài công dân này con không làm sao thuộc được, bài địa lý kia con không làm sao nuốt trôi
Khi con mường tượng trưa nay về nhà mẹ già con vẫn ốm o nằm đó
Và em con nheo nhóc đứa đòi cơm đứa đòi canh trong khi ba con gục đầu vào hai bàn tay rưng khóc
Con xin tạ lỗi cùng thầy
Có lẽ con chỉ còn một con đường lựa chọn
(Và con đường đó thì thầy dư biết là đầy gian lao nguy hiểm)
Thưa thầy đó là con đường Hòa Bình con đường Việt Nam.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét